ОД ЖИВОТОТ И АКТИВНОСТИТЕ НА МАКЕДОНЦИТЕ ВО АВСТРАЛИЈА

Причинско-последичната генеза на маке­дон­ско­то иселеништво од етничка Македонија кон Австралија, во ос­нова се совпаѓа со развојот на настаните на Бал­канот и уште повеќе била во директна зависност од тоа како тие се дви­же­ле на балканските простори. Како резултат на тоа, пресе­лничките пе­чал­барски движења на Македонците и нив­ниот интензитет биле услове­ни, пред се‘, од теш­ките еко­номски услови за живеење и работа, но и од при­­чини што имаат национално-по­­ли­­­тички карактер. Всушност, пре­тен­зии на со­сед­ните земји кон Македонија и туѓинските интереси за доми­на­ција или влијание врз ма­­ке­донскиот народ, го принудија Македонецот не­престајно да се бори со единствена цел - да оп­стои на бал­кан­ска­та ветро­метина. Тешките и лоши, често и не­воз­мож­ни ус­­ло­ви за живеење, и по­сто­јаната борба за оп­ста­нок при­си­лиле голем број Македонци од Беломорка Македонија да кинисаат на печалба на петтиот континет Австралиј, особено во државата Викторија

Тешко е да се прецизира времето кога Ма­ке­дон­ци­­те почнале да одат на печалба во прекуокеанските зем­­­ји: САД, Канада, Австралија и Ар­гентина. Меѓутоа, се знае дека првите печалбари од Македонија при­стиг­нале на северноамериканскиот континент во 1865 година, првата поголема група претежно од селото Буф, Ле­рин­ско, во 1898 година, а во истата година и една помала гру­­па од Долна Преспа и од Битолско. Македонците во Австралија почнале да заминуваат во Австралија по Првата свет­ска војна, додека првата поголема група печајбари од егејскиот дел на Македонија дошла на петтиот континент во 1924 година.

Според делата на голем број автори кои се занимаваат со животот и дела на Македонците во Австралија, како и според делото „Македонците во САД и Канада“, од авторот на овој текст Славе Катин, печалбарството, односно преселувањето од Ма­ке­­донија во Австралија и на други места во светот е ка­рак­­теристично за традиционално исе­леничките краи­ш­та: Леринско, Костурско, Битолско, Преспанско, Ох­рид­­­ско, Воденско, Прилепско, и други де­ло­ви на етничка Македонија.

Иселувањето од Беломорска Македонија особено би­ло из­ра­зе­но по Балканските и по Првата светска војна, кои на­место слобода од петвековното ропство, на Ма­ке­дон­ците им донеле тројна по­делба, угнетување, аси­ми­­­ла­ци­ја, денационализација и физичко униш­ту­вање, што ги спроведувале порано ослободените соседи, Бу­гарија, Крал­ска Југославија, Грција и Албанија. За раз­лика од она што се слу­чу­вало во минатото, во периодот од не­кол­ку векови, по Првата светска вој­на, за ре­ла­тивно ку­со време во одделни делови на Македонија на­ста­на­ле крупни миграциони движења и етнички из­ме­ни кои има­ле долгорочни ка­та­стро­­фал­ни последици за ма­ке­дон­ското на­се­ле­ние.

Бранот на иселување од сите делови на маке­до­нската земја бил, ис­то така, ин­тензивен меѓу двете светски вој­ни и по светската криза. Но, исе­­лу­вањето уште повеќе се за­си­лило по Втората светска војна, особе­­но по поразот на Де­­мократската армија на Елада (Грција) во Граѓанската војна во оваа земја, на чија страна масовно учествуваше и ма­ке­донското населе­ние од егејскиот дел на Македонија, со надеж дека конечно ќе ги добие свои­те национални и со­­цијални права. Поради репресалиите и другите смисле­ни постојани притисоци на грчките власти врз македонското на­се­ление, во тој период, огромен број Македонци и при­пад­­ници на дру­ги народи при­силно беа принудени на пре­селување и морале да ги напуштат своите род­ни места. Ваквите по­јави особено беа изразени во леринско-ко­с­тур­ски­от крај.

Карактеристичен е периодот и по 1960 го­дина, кога со отво­рањето на тогашна СФР Југославија кон све­тот и со вклучувањето во ме­ѓу­на­родната поделба на тру­дот, паралелно со создавањето на аграрно на­селение во градовите и либерализацијата на политиката за оде­­ње на работа во други земји, дојде до иселување на илјадници работници и интелектуалци од СР Ма­ке­до­­нија на петтиот континент. Пре­­се­л­нич­­ките движења од сите делови на етничка Македонија кон Ав­стра­­лија и Нов Зеланд, не престанаа до денес. Меѓутоа, интензитетот на иселувањето на Македонците е разли­чен за­­висно од економско-политичкиот момент во Ма­ке­до­нија, на Балканот и во светот.

Бројот на македонските иселеници се зголемува од година во го­дина. За жал, не постојат целосни и попрецизни податоци за тоа колку досега заминале и го напуштиле македонскиот дедовски праг. Според од­дел­ни показатели се проценува дека во светот живеат околу два  милион ма­кедонски преселеници од сите делови на етничка Ма­ке­донија, од кои околу 200.000 во Канада, 300.000 во САД, 300.000-500.000 во Австралија и Нов Зеланд, 300.000 во Европската Унија, над 500 илјади во Турција и уште неколку стотини илјади во другите земји ширум светот.

Тешко може да се определи бројот на Македонци­те во Австралија, бидејќи во новиот свет доаѓале и доаѓаат со тур­ски, грчки, бугарски, српски и други патни исправи. Зависно од тоа нивните имиња се приспособуваат на новата татковина. Единствено, Македонците од Република Ма­кедонија заминуваат со македонски пат­ни исправи и официјално се ре­гистрираат како Ма­ке­дон­ци. За жал, и од Република Македонија не се водела и не се води точна евиденција, како што тоа го прават Евреите.

За Македонците од дру­гите делови на етничка Македонија, пак, процедурата за до­ка­жување на сопствениот идентитет е потешка и не­при­јат­на. Не ретко за тие страдалници, особено од егејскиот дел на Македонија се кршат и ос­новните норми пропишани со Декларацијата на Обединетите  на­ции за основните човечки права.

И покрај некои слабости, недоречености, запоставеност и притисоци од големите сили за нецелосна национална и духовна грижа за Македонците во соседните земји, сепак слободниот и самосвесен национален и општествен развој и про­бивот на вис­тината за Република Македонија се силен поттик за организираниот живот на иселениците врз национална и духовна основа. Тоа наедно значи и најефикасна брана и од­брана против сите најразлични обиди на странските пропаганди и непријателски активности и посегања по македонското ткиво насекаде во светот.

Организираното дејствување во Австралија го опфаќа мнозинството македонски иселеници. Притоа, важна ком­по­нента е тоа што се един­ствено организирани и во нив членуваат Ма­ке­дон­ци без оглед од кој дел на Македонија потекнуваат. Исе­ле­нич­ките ор­ганизации и нивното членство постојано се зго­лемуваат, а нивниот ак­ти­витет постојано се проширува и ква­ли­тетно се подобрува.

Во последните децении, програмите за мул­тикултури, особено во Австралија прет­­ста­вуваат своевидна убава прилика и можност за про­ши­ру­вањето на соработката, афирмирањето и еман­ци­пацијата на маке­дон­ските иселеници во многу области на животот. Пред се‘, тоа се однесува на културата, духовното живеење, спортот, на прашањата и про­бле­мите од областа на образованието и вос­пи­та­ние­то, радиото и теле­ви­зис­ките програми, социјалното згри­жување и слично. Исто така, од осо­бена важ­ност за пре­зен­тирање и афирмација на македонскиот збор, култура, историја, оби­­чаи и традиции се многубројните македонски вес­ници, списанија, бил­тени и друг вид гласила во демократска Австралија.

Продолжува

Пишува: СЛАВЕ КАТИН

Оваа е-пошта е заштитена од spambots, треба да вклучите JavaScript за да ја видите
www.slavekatin.com