|
|
Лазар Поп Трајков револуционер и поет на македонската национална борба |
Поетот и револуционерот се луѓе слични по работата и размислувањето, бидејќи нема поет кој нема револуционерен дух во себе ниту пак револуционер без поетската љубов кон татковината кон она за кое што се бори, за она кое што сонува да го исполни за едно подобро утре за еден сон за подобар живот. Во овие редови спаѓа и големиот револуционер или уште како што го нарекувал народот од Егејскиот дел на Македонија, големиот костурски началник Лазар Поп Трајков кој во еден судбоносен момент ја напишал поемата ”Локвата и Вињари” за да ја овековечи големата и епска битка која се случила таму. Лазар Поп Трајков е роден 1878 година, во револуционерното село Д’мбени (Костурско), Егејска Македонија во семејството на Поп Трајко кој бил чесен човек и голем патриот. Уште од мал, тој пројавува афинитет кон учењето и револт кон неправдата што османлиската држава ја врши на неговиот народ. По завршувањето на основното училиште, Лазар Поп Трајков учи во прогимназијата во Костур, а потоа своето образование го продолжува во Солунската егзархиска машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“. Таму тој и ја започнува својата револуционерна дејност, станувајќи член на ТМОРО. По завршувањето на гимназијата, станува учител во Костурско. Поп Трајков развива интензивна револуционерна дејност во своето родно Костурско во периодот од 1898-1899 година. Својата работа како учител, тој ја користи како покритие за да обиколува по костурските села и да пропагира револуционерна борба. Поп Трајков е првиот организатор на Костурската околија. Секој одмор го користи за да основа комитети на ВМОРО во селата. Во редовите на ВМОРО тој вклучува неколку стари ајдути како Коте Христов (којшто после станува грчки андарт) и Митре Влаот, како и многу нови четници и реонски војводи (Манол Ризов, Никол Андреев, Пандо Кљашев и др. За неполна година, Костурско е веќе организирано - во секое населено место има луѓе на организацијата што ја развиваат инфраструктурата на ВМОРО. Набрзо станува легенда кај македонскиот народ, истакнувајќи ја својата храброст и борбеност и народот гледал во него голем заштитник. За време на Илинденското востание тој водел борби на секаде низ костурскиот реон и по еден месец борба се префрла во Мариово и таму во позната битка кај Чаништа е тешко ранет и во пределот на устата и се враќа во Костур за да се лекува кај Коте Христов кој сега е грчки андарт и истио ќе го убие и ќе му ја пресече главата за подоцна да ја однесе на гркиот владика Каравангелис за што Коте ќе добие награда во износ од 50 лири. За битката кај Локвата и Вињари која се случила на 30 мај 1903 година кога Поп Трајков заедно со Пандо Кљашев, Васил Чакалров и Дичо Антонов се бореле против 1000 души аскер ќе ја напише поемата ”Локвата и Вињари”. Во неа тој вели: “Пак доаѓам при вас, о врвови вишни, ... Удирајте право, да не мине никој ... Еј, јуначка луда, крв црвена, рујна, Од овој скромен извадок може да се забележи силниот револуционерен порив во него, но и поетиката со која тој пристапува саможртвата на револционерите кои својот живот го давале за слободата на својата земја. Таа црвена јуначка крв, таа младешка силина, тој револуционерен порив кој ништо не може да го запре, кој руши се` пред себе така и овие млади рволуционери со својата крв се бореле против неправдата против ропството на македонскиот народ, па така во една строфа од поемата се вели: …“Македонци, ние без среќа сме биле Македонците народот со многу страданија, теглила и патила но исто така народ со храбри луѓе, луѓе кои не се плашеле да го дадат животот на својата мајка Македонија поради нејзината слобода за својот народ. Затоа и оваа поема неправедно изоставена и заборавена, поема која во себе го носи патриотизмот и храброста, ја дава поетиката на борбата, поема која кога човек ќе ја чита ќе ги почуствува маките на револуционерот и борец, е поема на цела борба за национална слобода, четиво за секој оној кој сака навистина да го почуствува и да го доживее револуционерот во себе. Велат перото е посилно од мечот, а кажаниот збор безвременска трага, која одекнува исто како зборовите од поемата на Лазар Поп Трајков која во себе ни ја носи вековната македонска трагедија, но и убавината на славата кога се гине за татковината. |